Στο Ιόνιο Πέλαγος,η Πάργα αποτέλεσε από νωρίς φιλόδοξος στόχος των Βενετών.Και όχι άδικα.Η πόλη λόγω της αξιοζήλευτης θέσης της,απέναντι από την ήδη υπό την κατοχή των Βενετών Κέρκυρα,μπορούσε με κατάλληλη πρόνοια να αποτελέσει ισχυρότατη βάση τους,εξασφαλίζοντας τον έλεγχο του Ιονίου Πελάγους,αλλά και των ορμητικών Τούρκων που σχεδίαζαν κατακτητικές εκστρατείες σε όλη την ελληνική επικράτεια.Τα σχέδια των Βενετών διευκόλυναν οι ίδιοι οι Πάργιοι,οι οποίοι διαισθανόμενοι την καταστροφή που τους πλησίαζε,ζήτησαν να υπαχθούν υπό την ισχυρή δημοκρατία της Βενετίας,όπως και τελικώς έγινε.
Η προσάρτηση της Πάργας στη Βενετία κυρώθηκε με πράξη το 1447 από τον Δόγη Φραγκίσκο Φοσκαρίνι,την ίδια ώρα που οι Τούρκοι είχαν πλημμυρίσει πια την Βόρεια Ελλάδα και ο Σκεντέρμπεης αμυνόταν απεγνωσμένα στην Αλβανία.Η σημαία της ημισέληνου,η οποία μετά από λίγο πλημμύρισε την Ήπειρο,στάθηκε σε μικρή απόσταση από την Πάργα.Πάνω στον υπερήφανο βράχο της κυμάτιζε η σημαία του λέοντος του Αγίου Μάρκου.Οι Τούρκοι επιχείρησαν πολλές φορές να ανέβουν τους γκρεμούς της,αλλά συνετρίβησαν.Υπεράσπιζε την Πάργα η γενναιότητα των κατοίκων της και οι βοήθειες σε πολεμικό υλικό εκ μέρους της Βενετίας.Οι Βενετοί ονόμαζαν την Πάργα «το αυτί και το μάτι των Κορφών».Αποτέλεσμα αυτής της ανάγκης ήταν να χτισθεί από το 1571 μέχρι το 1575 το ισχυρό της φρούριο.Αναφέρεται μια πολιορκία της Πάργας από 6.000 Τούρκους υπό ένα πασσά.Κράτησε 5 μήνες,μετά από τους οποίους οι εχθροί αποχώρησαν.
Η Πάργα με τις δυνάμεις της και την ισχυρή συνδρομή της Βενετίας κατόρθωσε να μη γίνει τουρκική μέχρι τον 19ο αιώνα.Τούτο ήταν πολύ σημαντικό,γιατί δεν ήταν νησί· βρισκόταν στην τουρκική Ήπειρο και άλλα ισχυρά βενετικά κάστρα είχαν ήδη υποκύψει στους Τούρκους από τις αρχές του 18ου αιώνος.Αλλά κατόρθωσε και κάτι άλλο σπουδαιότερο:υπό την βενετοκρατία τόσων αιώνων κράτησε ανεπηρέαστο τον εθνισμό της.Τον βρίσκουμε στην διατήρηση των αγνών ηπειρωτικών ηθών,της γλώσσας και του ελληνικού αισθήματος.
Οι περιπέτειες της Επτανήσου,από το 1797 και μετά,από τις αλληλοδιάδοχες κυριότητες των Ευρωπαίων προκάλεσαν την τραγωδία της Πάργας.Η Συνθήκη του Κάμπο Φόρμιο,βάσει της οποίας η Γαλλία και η Αυστρία μοιράζονταν τις κτήσεις της Βενετίας,έδωσε στην πρώτη τα Επτάνησα με την Πρέβεζα,την Βόνιτσα,το Βουθρωτό και την Πάργα.Η ρωσοτουρκική συνθήκη του 1800 παρέδωσε την «προστασία της δημοκρατίας της Επτανήσου» στη Ρωσία,η οποία και μεταβίβασε τα «εξαρτήματα»,όπως ορίζονταν τα επί του ηπειρωτικού εδάφους φρούρια,στην Τουρκία,εκτός από την Πάργα.Η συνθήκη του Τιλσίτ επανέφερε την κτήση στους Γάλλους και το 1809 ο αγγλικός στόλος άρχισε την κατάληψη των νησιών.Οι άγγλοι θεώρησαν την Πάργα στρατηγικώς απαραίτητη για την ασφάλεια της Κέρκυρας.
Εν τούτοις,κατά την τελική συνθήκη για τον διακανονισμό της κυριότητας των Επτανήσων στο Παρίσι,δεν έγινε μνεία της Πάργας και των άλλων φρουρίων στην Ήπειρο και την Στερεά,παρά μόνο υπό τον γενικό όρο «εξαρτήματα»,παρά τις προσπάθειες του Ιωάννη Καποδίστρια να θεωρηθούν,με σαφή διατύπωση,συνενωμένες και η Πάργα,Βόνιτσα κλπ. με τα Επτάνησα.Επρόκειτο πλέον κατΆουσίαν μόνο για την Πάργα,αφού τα άλλα φρούρια είχαν παραχωρηθεί στην Τουρκία.Οι Πάργιοι ανησύχησαν έκτοτε και όχι άδικα.Η αγγλική πολιτική με τον ασαφή εκείνο όρο για τα ηπειρωτικά φρούρια(«εξαρτήματα») είχε αφήσει ανοιχτή πόρτα για τις παραχωρήσεις της προς την Τουρκία ή τον Αλή Πασά απΆευθείας.
Ο δυνάστης της Ηπείρου από πολύ καιρό είχε τα βλέμματα όχι μόνο προς τα φρούρια εκείνα,αλλά και προς τα ίδια τα Επτάνησα.Το καλοκαίρι του 1806 μάλιστα λίγο έλειψε να καταλάβει την Λευκάδα,όμως απετράπη χάρη στις ενέργειες του Ιωάννη Καποδίστρια,που διατελούσε τότε γραμματεύς της Ιονίου επικρατείας.Αφού,λοιπόν,ο Αλής απέτυχε να καταλάβει τα Ιόνια νησιά,στράφηκε πλέον προς την Πάργα.Δεν ήταν δυνατόν να ανεχθεί την ύπαρξη της Πάργας υπό άλλη σημαία,σε χώρα που του ανήκε εξ ολοκλήρου.Και εκείνο που τον ερέθιζε περισσότερο δεν ήταν τόσο η δίψα της κτήσεως,αλλά η θέση της Πάργας.Η εναντίον του ελληνική αντίσταση,που είχε το ένα της πόδι στο Σούλι,στηριζόταν και με το άλλο στην Πάργα.Εκεί κατέφευγαν οι Σουλιώτες,όταν υφίσταντο τις επιθέσεις του Αλή.
Η Πάργα ήταν καταφύγιο και ορμητήριο ταυτοχρόνως ελληνικό.Ο Αλής είχε αρχίσει τις πλάγιες ενέργειές του για την Πάργα πριν από την υπογραφή της αγγλοτουρκικής συνθήκης.Η Πύλη δυστρόπησε,όπως πάντοτε,στην αναγνώριση της αγγλικής προστασίας επί των Επτανήσων και ο Αλής,ευρισκόμενος σε μυστικές συνεννοήσεις με τους άγγλους,ανέλαβε να πείσει την Πύλη να αναγνωρίσει την αγγλική κατοχή στα νησιά,με τον όρο να παραδοθεί η Πάργα στην Πύλη.Εξ άλλου με μυστική συνθήκη η Πύλη θα αναγνώριζε στον Αλή την κυριότητα της Πάργας,όταν θα του την παρέδιδαν οι άγγλοι.
Αυτός ήταν ο λόγος,για τον οποίο δεν αναφέρθηκε η Πάργα στην μεταξύ Αγγλίας και Τουρκίας συνθήκη.Τίποτα δεν ήταν ευκολότερο στους άγγλους από το να την κρατήσουν.Οι υποσχέσεις που είχαν δώσει στον Αλή για την παράδοσή της ήταν μυστικές και άγραφες και δεν είχαν σημασία.Ούτε φόβος εκστρατείας των Τούρκων κατά της Πάργας υπήρχε,διότι η Αγγλία δεν βρισκόταν στα Επτάνησα και στην Πάργα κατΆανοχή και από σεβασμό προς την συνθήκη,αλλά με την δύναμή της.Αλλά οι ευρισκόμενοι τότε στην εξουσία άγγλοι απέβλεπαν στην Πάργα ως μέσο,για να πλησιάσουν στον θησαυρό του Αλή.άρχισαν τότε διαπραγματεύσεις μεταξύ των πρακτόρων του Αρμοστή των Επτανήσων Θωμά Μαίτλαντ και του Αλή για την πώληση της Πάργας,παζάρια άξια πειρατών σωματεμπόρων.Εστάλησαν εκτιμητές των περιουσιών,οι οποίες θα εγκαταλείπονταν από τους κατοίκους,γιατί η πώληση θα γινόταν με την μορφή δήθεν αποζημιώσεως των υποχρεωμένων να φύγουν από την πόλη τους Παργίων.
Συγχρόνως ο Αλής είχε αρχίσει να απειλεί την Πάργα με συγκεντρώσεις στρατιωτικών δυνάμεων γύρω απΆαυτή.Αλλά οι άγγλοι δεν έπαιζαν και τον κράτησαν σε απόσταση.Θα τού παρέδιδαν την Πάργα,όχι γιατί δεν μπορούσαν να την κρατήσουν,αλλά για να την πουλήσουν.Τα μεταξύ των εκτιμητών των άγγλων αφ’ ενός και του Αλή αφ’ ετέρου παζάρια προχωρούσαν αξιοθρήνητα.Οι πρώτοι ζητούσαν 500.000 λίρες στερλίνες και οι άνθρωποι του Αλή προσέφεραν μόνο 50.Αλλά οι άγγλοι,που δεν πουλούσαν πράγματα που τους στοίχιζαν,συμβιβάστηκαν στις 150.000 λίρες,χωρίς να ρωτήσουν καν τους Πάργιους.Εκείνοι γνώριζαν πια την τύχη που τους περίμενε και είχαν πάρει την απόφαση του εκπατρισμού,αλλά με την ελπίδα ότι θα αποζημιώνονταν για τις περιουσίες τους.
Τέλος,την 15η Μαρτίου 1819 μια αγγλική φρεγάτα απεβίβασε στην Πάργα 150 άγγλους στρατιώτες και ο φρούραρχος ανήγγειλε στους προκρίτους ότι,κατόπιν συνομολογηθείσης συμφωνίας μεταξύ του Αλή και του άγγλου Αρμοστή,θα έμπαινε στην Πάργα στρατός Τουρκαλβανών.Οι Πάργιοι,στους οποίους είχε δοθεί υπόσχεση από τους άγγλους ότι δεν θα έμπαιναν Τούρκοι στην πόλη τους,πριν αποζημιωθούν για τις περιουσίες τους στην πραγματική τους αξία και πριν φύγουν,κατεπλάγησαν.Απηύθυναν τότε αναφορά σε ικετευτικό ύφος προς τον Μαίτλαντ,ζητώντας να μην μπουν οι Τούρκοι στην Πάργα,πριν αναχωρήσουν όλοι με τις οικογένειές τους.Ο Μαίτλαντ τούς το υποσχέθηκε,αλλά την 4η Απριλίου ανακοίνωσε ότι αποφάσισε να επιτρέψει να μπει στην πόλη απόσπασμα του στρατού του Αλή,ότι η είσοδος των τουρκικών στρατευμάτων δεν έπρεπε να τους βιάσει να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και ότι η αγγλική φρουρά ήταν εγγύηση για την ασφάλειά τους.
Αλλά οι Πάργιοι δεν εννοούσαν να δουν Τούρκους στην πόλη τους,εφ’ όσον έμεναν εκεί,ούτε να φύγουν,πριν τούς δοθεί αποζημίωση.Πού θα πήγαιναν και με τί θα ζούσαν,όταν θα τους έλειπε κάθε πόρος ζωής;Εξακολουθούσε η αγωνία στην Πάργα από την ανακοίνωση του Μαίτλαντ,όταν αναγγέλθηκε ότι οι Τούρκοι πλησίασαν στο βουνό Πετζέβολο.Έγινε ταραχή.Οι πρόκριτοι έτρεξαν αμέσως στον φρούραρχο και τού δήλωσαν την απόφασή τους να εμποδίσουν τους Τούρκους με τα ακόλουθα λόγια:
«Θάνατος καλύτερα και τάφος, παρά ν’ αφήσουμε τους Τούρκους να μπουν στην πατρίδα μας».
Ο φρούραρχος φοβήθηκε και ειδοποίησε αμέσως τον Μαίτλαντ κι εκείνος έστειλε αμέσως στην Πάργα τον στρατηγό Φρειδερίκο Άνταμ.Ο απεσταλμένος στρατηγός προσπάθησε να πείσει τους Παργίους να συγκατατεθούν να κατασκηνώσουν οι Τούρκοι κοντά στο μοναστήρι της Βλαχέρνας,που βρισκόταν λίγο έξω από την πόλη,έως ότου πληρωθεί η αποζημίωση από τον Αλή πασσά.Αλλά οι πρόκριτοι των Παργίων έκριναν ύποπτη αυτή την προσέγγιση των Τούρκων και διαμαρτύρονταν.
«Είσθε ισχυρείς σεις οι άγγλοι,είπαν,και μπορείτε να μας βιάσετε.Αλλά να ξέρετε ότι και αν όλοι οι στόλοι της Αγγλίας έλθουν και μας φοβερίσουν,Τούρκου ποδάρι δεν θα πατήση τον τόπο μας,αν δεν φύγουμε πρώτα και αν δεν πάρουμε την αξίαν των κτημάτων μας».
Ο Άνταμ κατόρθωσε φαίνεται να συγκρατήσει τους Τούρκους έξω από την πόλη και να μη μπουν αμέσως στην Πάργα,όπως σκόπευαν,και έπειτα έφυγε για την Κέρκυρα.Οι Πάργιοι στήριζαν λίγες ελπίδες στον Άνταμ.Γνώριζαν ότι ήταν ευμενής έναντι των Ελλήνων και ότι ένας συναισθηματικός δεσμός του τον έκανε να συμπαθεί τους Παργίους.Ο Άνταμ είχε ερωμένη μια γυναίκα από την Πάργα.Και οι Πάργιοι φαντάζονταν ότι ο Άνταμ θα μετέπειθε τον Μαίτλαντ και θα λαμβάνονταν αποφάσεις ευνοϊκότερες γιΆαυτούς.Αλλά τα αισθήματα,και τα ανθρωπιστικά και τα ερωτικά,του Άνταμ δεν ήταν ικανά να μετατρέψουν μια υπόθεση αγοραπωλησίας,όπως αυτή της Πάργας,και πέρασαν 4 μέρες αγωνίας για τους ταλαίπωρους ανθρώπους,χωρίς να έλθη καμμιά είδηση από την Κέρκυρα.
Τότε αποφάσισαν να επιτεθούν κατά των Τούρκων,που είχαν κατασκηνώσει έξω από την πόλη,και πήραν τα όπλα.Οι άγγλοι αντιλήφτηκαν τις κινήσεις τους και τους εμπόδισαν.Και οι Πάριοι,αποφασισμένοι πλέον να φύγουν,έτρεξαν στις εκκλησίες και άρχισαν να βγάζουν από τα τέμπλα τις άγιες εικόνες και να συναθροίζουν τα ιερά σκεύη,τα κειμήλια και τα αφιερώματα,για να τα πάρουν μαζί τους.Αλλά οι ἀγγλοι έσπευσαν μαζί τους στις εκκλησίες και τους εμπόδισαν να τα πάρουν,λέγοντας ότι οι εκκλησίες,μαζί με όσα περιείχαν,ανήκαν στους Τούρκους,αφού η πόλη όλη εξαγοράστηκε από αυτούς.Δεν ανήκαν πλέον στους δυστυχείς ανθρώπους ούτε τα άγιά τους.Έπειτα μερικοί Πάργιοι επιχείρησαν να κόψουν ξύλα και καρπούς από τους κήπους για την συντήρησή τους στον δρόμο,αλλά δεν τους επετράπη ούτε αυτό από τους άγγλους,που τους δήλωσαν ότι δεν μπορούσαν να θίξουν ούτε ένα φύλλο δέντρου,αφού όλα θα πληρώνονταν από τους Τούρκους (βεβαίως,η συνέχεια ήταν κωμική: οι αποζημιώσεις,που ανέρχονταν φυσιολογικά σε 750.000 λίρες περίπου και που πληρώθηκαν αδικαιολόγητα 7 μήνες μετά,παρά την έκδηλη εξαθλίωση των προσφύγων,περιορίστηκαν στο ευτελές,εκ της συγκρίσεως,ποσό των 150.000 λιρών,από το οποίο παρακρατήθηκαν από την αγγλική διοίκηση των Επτανήσων 40.000 περίπου λίρες,με το πρόσχημα της καταβολής των ναύλων μεταφοράς των προσφύγων από την Πάργα στην Κέρκυρα,έδρα της αγγλικής διοικήσεως.Σημειωτέον ότι οι ακτές απέχουν μεταξύ τους ελάχιστα,στοιχείο που καταδεικνύει το φαιδρόν της παρακράτησης.Τέτοια ναύλα θα δικαιολογούνταν μόνο για πολύ μακρινά ταξίδια και όχι φυσικά για το πέρασμα Πάργας-Κέρκυρας).
Στην απελπισία τους τότε οι Πάργιοι στράφηκαν προς το νεκροταφείο και ξέθαψαν τα κόκαλα των νεκρών τους,φωνάζοντας ότι οι άγγλοι που πούλησαν τα σπίτια τους,τις εκκλησίες τους και ό,τι τους ανήκε,ξέχασαν ασφαλώς να πουλήσουν και τα κόκαλα των νεκρών και ότι αυτά τουλάχιστον τούς ανήκαν.Τα έφεραν όλα στην πλατεία και τα έκαψαν μπροστά στους άγγλους.Τότε στην απελπισία τους σκέφτηκαν να σφάξουν τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους και να ορμήσουν κατά των Τούρκων και να πέσουν μέχρις ενός.Αλλά ο Άνταμ είχε έλθει από την Κέρκυρα κατά την κρίσιμη εκείνη στιγμή,κατόρθωσε να τους κατευνάσει με υποσχέσεις εξασφαλίσεως για το μέλλον και το τραγικό εκείνο διάβημα απετράπη.
Τότε φόρτωσαν σε σάκους την στάχτη των νεκρών τους και άρχισαν να φεύγουν προς επιβίβαση στα πλοία που περίμεναν στην ακτή,για να τους μεταφέρουν στην Κέρκυρα.Πέρασαν σπαρακτικές στιγμές.Οι γυναίκες ξεσπούσαν σε συνταρακτικούς θρήνους,οι γέροι ξεστόμιζαν φοβερές κατάρες,οι άντρες μόλις συγκρατούσαν τους λυγμούς τους και έσφιγγαν τα χείλη,ωχροί και ισχνοί από την αγωνία τόσου καιρού,βαδίζοντας σαν ζωντανοί νεκροί.Πολλοί στην ακτή έπεφταν στη γη και φιλούσαν το έδαφος της πατρίδας που ήταν υποχρεωμένοι να εγκαταλείψουν διά παντός.Οι ἀγγλοι φέρθηκαν σκληρά και κατά την ιερή εκείνη ώρα της μεγάλης τους συγκίνησης.Πήραν μερικούς από τους Παργίους,για να τους μεταχειριστούν για αγγαρείες.Τα πλοία τέλος τους παρέλαβαν.Ήταν συνολικά 4.000 άτομα.
Η τραγική εκείνη ημέρα ήταν η 15η Απριλίου του 1819.
Στην Κέρκυρα,όπου αποβιβάστηκαν οι πρόσφυγες,έζησαν σε μεγάλη ένδεια,υπό την απάνθρωπη και μισελληνική απάθεια του Αρμοστή Μαίτλαντ,που,αν και πέτυχε το σκοπό του,να λεηλατήσει δηλαδή τους θησαυρούς των Παργίων,μένοντας αιώνιο στίγμα της αγγλικής πολιτικής εκείνης της εποχής,αδιαφόρησε προκλητικά ακόμη και για την επιβίωση των εξαθλιωμένων ανθρώπων.Με μεγάλη σπουδή όμως φρόντισε να τους πολιτογραφήσει πολίτες του Ιονίου κράτους (όχι φυσικά για να ενισχύσει την θέση τους,αλλά για να δεσμεύσει οποιαδήποτε μελλοντικώς ενδεχόμενη απόπειρα συμμετοχής των Παργίων στον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα.Μια τέτοια συμμετοχή τους θα ισοδυναμούσε με παραβίαση της αγγλικής νομοθεσίας του Ιονίου κράτους,μιας και οι Πάργιοι πρόσφυγες είχαν αποκτήσει την ιδιότητα του πολίτη ,κι έτσι η τιμωρία τους θα ήταν σκληρή).
Πηγή:«Η Ελληνική Επανάστασις» του Διονυσίου Κόκκινου.
Πηγή: Αναδημοσίευση από τη σελίδα parganews.com.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου