Η ειρωνεία είναι η ψυχική διάθεση ενός ανθρώπου που έχει μέσα του μια δυνατή συγκίνηση, μα που δεν εμπιστεύεται καθόλου τον εαυτό του στην πλημμύρα της. Και η μυθιστορία είναι γενικά η ψυχική διάθεση του ανθρώπου που γυρίζει τις πλάτες στην πραγματικότητα γιατί τον αηδιάζει.
Στα 416 π.Χ. ο Ευριπίδης ένιωσε για πρώτη φορά ένα δυνατό κλονισμό, πέρα από κάθε ρομαντική ή ειρωνική σκέψη σχετικά με την Αθήνα. Εκείνη τη χρονιά έτυχε να συμβεί ένα επεισόδιο με πολύ μικρή στρατιωτική σημασία. Γι αυτό όμως ο Θουκυδίδης αφιερώνει 26 κεφάλαια , συνέχεια, σ ένα πολύ σημαντικό μέρος του έργου του.
Το επεισόδιο είναι η πολιορκία και η άλωση απ τους Αθηναίους ενός μικρού νησιού που το έλεγαν Μήλο, η σφαγή όλων των ενήλικων ανδρών και ο ανδραποδισμός των γυναικών και των παιδιών. Το νησί δεν είχε στρατιωτική αξία και οι άνθρωποι ζούσαν απ τα φτωχά χωράφια τους.
Γιατί τότε τόσο μεγάλα έκταση στην αφήγηση του Θουκυδίδη;
Μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι ο Θουκυδίδης πήρε τον πόλεμο στη Μήλο, σαν το μεγάλο τυπικό παράδειγμα των αρχών που οδηγούσαν τις πράξεις της φιλοπόλεμης παράταξης των Αθηναίων στην τελευταία περίοδο του πολέμου. Μπορούμε να είμαστε σχεδόν βέβαιοι, ότι το ξεχώρισε σαν ένα τυπικό δείγμα «αμαρτίας» που οδηγεί στην τιμωρία – αυτό το σφάλμα της «ύβρεως» που, όπως πίστευαν οι Έλληνες, συντροφευόταν με μια θεόσταλτη τυφλότητα κι οδηγούσε ολόισα στην καταστροφή.
Με ψυχρά και μετρημένα λόγια εξηγούν οι Αθηναίου πρέσβεις στο συμβούλιο των Μηλίων ότι εξυπηρετεί πολύ τα σχέδιά τους το να γίνει η Μήλος υποτελής της Αθηναικής ηγεμονίας. Δε θα ισχυριστούν ότι οι Μήλιοι τους έβλαψαν στο παραμικρό, αλλά δε θέλουν να υπάρχουν ανεξάρτητα νησιά, γιατί είναι κακό παράδειγμα για τους άλλους.
Η δύναμη της Αθήνας είναι πρακτικά ακατανίκητη. Η Μήλος είναι ελεύθερη να υποταχτεί ή να καταστραφεί.
«Θα το ρισκάρουμε» απαντούν οι Αθηναίοι «το ζήτημα τώρα δεν είναι το τι προτιμάτε, να ζήσετε ή να πεθάνετε»
Οι Μήλιοι προτείνουν να μείνουν ουδέτεροι. Η πρόταση δεν έγινε δεκτή. Δεν θα υποταχτούν παρόλο που ξέρουν ότι η Αθήνα είναι ασύγκριτα ισχυρότερη σε ανθρώπους, καράβια και στρατιωτική εμπειρία.
«Πολύ θλιβερή εκτίμηση των πραγμάτων» λένε οι Αθηναίοι …
Ο Ευριπίδης πρέπει να στριφογυρνούσε μες το μυαλό του το έγκλημα της Μήλου. Παρουσίασε ένα περίεργο δράμα, έργο ενός προφήτη πιο πολύ παρά ενός ποιητή. Ο τίτλος του ήταν «Τρωάδες» και η υπόθεσή του η μεγαλύτερη νίκη που είχαν κερδίσει τα ελληνικά όπλα, ή άλωση δηλ. της Τροίας απ το στρατό του Αγαμέμνονα.
Διηγείται όμως την άλωση με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο. Μας κάνει αντί για δόξα, να βλέπουμε μόνο ντροπή, τύφλωση και έναν κόσμο τυλιγμένο στο σκοτάδι. Στην αρχή του έργου βλέπουμε θεούς σκεφτικούς πάνω απ τα ερείπια της Τροίας. Μόνο έρημα άλση, ιερά των θεών κόκκινα απ το αίμα και άταφα πτώματα που μολύνουν τον αέρα. Και οι νικητές όλο νοσταλγία και ανησυχία, χωρίς να ξέρουν γιατί, γυρίζουν εδώ και κει περιμένοντας τον άνεμο που θα τους πάρει μακριά απ τη χώρα αυτή που οι ίδιοι την έκαναν φρικτή.
Το δράμα αυτό είναι η κατάκτηση μιας πόλης που πρωτύτερα φαινόταν ότι είναι μια μεγάλη χαρά, ενώ στην πραγματικότητα είναι μια μεγάλη δυστυχία. Όταν περάσει η ορμή της μάχης και δεν μένει τίποτα άλλο πια, μένει μόνο να περιμένεις και να σκέφτεσαι. Μια κατάκτηση που δεν την ένιωσαν σαν κάτι δικό τους εκείνοι που την κέρδισαν αλλά εκείνοι που την δοκίμασαν σ όλη της την πληρότητα, οι κατακτημένες γυναίκες.
Πηγή: Αναδημοσίευση από το blog gymparga.
Τετάρτη 22 Απριλίου 2015
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου